ئه‌و دیواره‌ مه‌زنه‌ی به‌رگه‌ی دوژمن ناگرێت

له‌ مێژووی مرۆڤایه‌تیدا هیچ دیوارێك هێنده‌ی دیواری چین مه‌زن و قایم و پته‌و نه‌بووه‌، سه‌دان هه‌زار كه‌س به‌شداری دروستكردنیان كردووه‌، 10 هه‌زار بورجی چاودێری له‌سه‌ره‌، چینییه‌كان به‌شێویه‌ك دروستیان كردووه‌، كه‌ هیچ دوژمنێك نه‌یتوانیوه‌ ئه‌و دیواره‌ ببڕێت و زه‌فه‌ریان پێ ببات، به‌ڵام له‌ 100 ساڵی یه‌كه‌می سێ جار به‌ ئاسانی گیراوه‌.

 جه‌نگیزخان ویستی چین بگرێت، چه‌ند مانگێك له‌به‌ر ده‌رگا راوه‌ستاو به‌ هه‌موو هێزی سه‌ربازی نه‌یتوانی بچێته‌ ناوی، به‌ڵام دواتر چه‌ند پاسه‌وانێك به‌رتیلخواردی كران، ‌ده‌ڵێن جه‌نه‌ڕاڵێك بووه‌، رێگه‌یه‌كی نهێنی پیشان دان، دواجار به‌بێ شه‌ڕ هاتنه‌ ناوی و وێرانیان كرد. گروپێكی دیكه‌ ساڵی 1600 ویستیان چین بگرن، زیاتر له‌ 40 ساڵ له‌به‌ر ده‌رگای راوه‌ستان نه‌یانتوانی بچنه‌ ژووره‌وه‌، به‌ڵام ساڵی 1644 دیسان پاسه‌وانه‌كان به‌ به‌رتیل رێگه‌ی نهێنیان پیشان دان و گیراو خاپوور كراوه‌.‌‌‌‌‌‌‌

 ئه‌وه‌ هه‌میشه‌ خاڵی لاواز بووه‌، فكره‌ بۆگه‌نه‌كان ئیختیراقی خانه‌واده‌كان ده‌كه‌ن و خێزان ده‌ڕوخێنن، وڵاتانی دوژمن ده‌زانن ئه‌گه‌ر هاوڵاتیان یه‌ك بوون هیچ دوژمنێك زه‌فه‌ریان پێنابات، بۆیه‌ ئاسانترین ده‌رگای سه‌ركه‌وتنیان دروستكردنی درزو دووبه‌ره‌كییه‌. بۆیه‌ به‌ دڵنیاییه‌وه‌: (ئه‌و كه‌سه‌ی كه‌سه‌ ئه‌لفێكی به‌سه).