تەقینەوە گەورەکەی بەیرووت وایکرد هەموومان چاودێری هەواڵەکانی ئەو وڵاتە بین، بەتایبەتی کە خەڵکەکەی بە هێمن و دوورەشەڕ ناسراون، لە ناو هەواڵەکاندا، یەکێکیان چەند رۆژێك سەرنجی راکێشام، چونکە هەستم دەکرد زۆر لە ئێمەوە نزیکە، کاتێك ئیمانوێل ماکڕۆنی سەرۆکی فەرەنسا بە زمانی عەرەبی تویتێکی نووسی: (لوبنان تەنیا نییە)، کارمن لبس خانمە ئەکتەری لوبنانی وەڵامی دایەوە: (وەرە داگیرکاریش لەگەڵ خۆت بێنە، چیدی ئەو سەربەخۆییەمان ناوێت).

دوای ئەوە بووە داوایەکی جەماوەری و بە ماوەیەکی کەم زیاتر لە (61) هه‌زار کەسی لوبنانی ئیمزای داواکاری هاتنەوەی فەرەنسایان بۆ وڵاتەکەیان کرد، لە هاتنیشی بۆ لوبنان خەڵك بە گوڵباران پێشوازیان لێکرد، بە دڵنیاییەوە هیچ شتێك هێندەی سەربەخۆیی تام و چێژ و خۆشی نییە، تاکە شتێکە گەلان زۆرترین قوربانی بۆ دەدەن، بەڵام ئەم داواکارییە هێندەی دەربڕینی بێزاری و ناڕەزاییە لە دۆخی ناوخۆی وڵات، هێندە داوایەکی راستەقینە نییە، بەتایبەتی لوبنان وێڕای خەڵکە ئارامگر و خۆڕاگرو تەباکەی کە، موسڵمانی شیعە و سوننە لەگەڵ دروز و کریستیان پێکەوە دەژین، کەچی لە سایەی پرۆسەی قەیراناوی سیاسی هیچ خێر و خۆشیان لەخۆیان نەدیوە.

ئەوەی جێگەی سەرنجە هەرێمی کوردستان خەڵکێکە لە رووی ئارامی و تەبایی و یەکترقبوڵکردن لە سەرووی هەموو گەلانی دیکەوەیە، تا ئێستاش رۆژ دوای رۆژ قوربانی دژی داگیرکاری وڵاتانی دراوسێ دەدات، بەڵام دۆخی پرۆسەی سیاسی ناوخۆیی وایکردووە بەشێک لە خەڵکی کوردستان بەتایبەتی نەوەی دوای راپەڕین کە بە کرداری ئازارەکانی داگیرکەرانی نەدیوە، بە بێ سێ و دوو وێنەی سەدامی خوێنڕێژ دادەنێن و خەڵکی هەڵەبجە لە دیمەنێکدا کە گڕ لە ناخی مرۆڤ دەدات بچووك و گەورە رێپێوان دەکەن و وێکڕا دەڵێن: (کازمی تۆ بۆ ئێمە لازمی)، هەڵەبجەییەکان تا ئێستاش لەژێر ئاگری کیمیاوە دەسووتێن، هەموومان دەزانین ئەو قسانەیان دەربڕینی ناڕەزاییە نەك قەناعەت. بۆیە کۆمەڵە هەنگاوێك گرنگە ئەگینا دۆخەکە بەتایبەتی لە رووی ئینتیماوە خەریکە لەدەست دەردەچێت، بەتایبەتی پێویستە کار بۆ چاککردنی گوزەرانی خەڵك بکرێت، وەکو ئەرکێکی خێراو پێویستی قۆناغەکە، دووەم پێویستە پڕۆژەیەکی نیشتیمانی هاوبەش هەبێت هەموو هێزە سیاسییەکانی کوردستان لەسەری کۆکبن و بە قەناعەتەوە بەرگری لێبکەن، هەموو ناکۆکییە سیاسی و ئیداری و حزبی و کەسی و ناوچەییەکان لەوێدا کۆتاییان پێبێت، دەکرێ تورکیا وەکو نموونەیەك تەماشا بکەین، ئەوان کۆمەڵە حزبێکی تورکیان هەیە تا سەر ئێسقان دژی یەکن، بەڵام کاتێك باس هاتە سەر (پەکەکە) کە وەکو مەترسییەکی نیشتمانی دەبینن، هەموو ناکۆکییەکان وەلاوە دەنێن، ئەو کودەتایەی روویدا کە تاکو ئێستا بەشێکی کەمی دنیا باوەڕی پێکردووە، کەچی هەمووان دەست لەناودەست دژی وەستانەوە. لە کوردستان تاکو ئێستا تاکی کورد هەست ناکات پڕۆژەیەکی نیشتمانی هاوبەش هەیە هەموو هێزە سیاسییەکان لەسەری کۆکبن، بۆیە ئامادەن لە دژی یەکتری هەموو بەها نیشتمانییەکان بسڕنەوە و هەموو دژایەتیەکی یەکتری بکەن، جۆرە فرەجەمسەرییەك دروست بووە، هەمووان نەك یەکدی رەتدەکەنەوە، بە لەناوچوون و شکانی یەك دڵخۆش دەبن. ئێستاش کات لە دەست نەچووە پێویستە هەمووان هەستی رقەکاری و تۆڵەسەندنەوە و یەکترشکاندن وەلاوە بنێن و خزمەتی پڕۆژەیەکی نیشتمانی مەزن بکەن، دواتر هەر ململانێیەکی سیاسی و ناوچەیی و ئیداری کاریگەریی نەرێنی بەسەر نیشتمان نابێت، تاکە شورەی پاراستنی وڵات ئەو هەستە نیشتمانی و نەتەوەییەیە کە چۆکی بۆ وڵاتە داگیرکەرەکان نەدا، وێڕای هێزی زۆر و چەکی پێشکەوتوو و بێویژدانیان.

jaafar.ali@su.edu.krd