خەڵكانێكی زۆر هەن پێیان وایە ڕەمەزان واتا خۆ گرتنەوە لە خواردن خواردنەوە و خەوتن بۆ چەند سەعاتێك !!! گەر وا بێت لە ڕۆژوو گرتن ئاسان تر نیە، بەڵام ئەمە گەورەترین هەڵەیە كە پێویست ئەكات خۆمانی لێ‌ بپارێزین، چونكە هەروەك پێغەمبەر صلی الله علیه وسلم فەرموویەتی: لیس الصیام من اڵاكل والشرب، إنما الصیام من اللغو والرفپ، فإن سابك أحد أو جهل علیك، فقل إنی صائم إنی صـائم " (صحیح الجامع الصغیر / 5376)، واتە: ڕۆژوو تەنها خۆ گرتنەوە نیە لە خواردن و خواردنەوە، بەڵكو ڕۆژوو بریتییە لە خۆگرتنەوە لە قسەی پڕوپوچ و بێ‌ سوود، وە ئەگەر هاتوو كەسێك جنێوی پێ‌ دایت یان كردەوەیەكی نەفامانەی بەرامبەرت ئەنجام دا (هەڵەیەكی دەرحەق كردی) ئەوا پێی بڵێ‌: من بە ڕۆژووم، من بە ڕۆژووم.

زۆر شت هەیە لەگەڵ ڕۆژوو گرتندا ناگونجێت وە بۆ ئەوەی ڕۆژووەكەمان بەبێ‌ كەم و كوڕی ببەخشینە پەروەردگارمان ئەبێ خۆمان لەو شتە خراپانە بپارێزین، جا نازانم بۆچی كە دیاری بۆ كاربەدەستێكی پایە بەرز ئەبەین هەوڵ ئەدەین كەموو كوڕی تیا نەبێت كە چی بیر لەوە ناكەینەوە ـ نموونەی بەرزی بۆ خوای پەروەردگار ـ كە ڕۆژووەكانمان بۆ پەروەردگارە و گوێی نادەینێ‌ كەم و كوڕی تیابێ یا نە ؟!! هەروەها لەخەڵكی وا بێت ڕۆژوو تەنها ڕۆژوی دەم بەستنە بێ‌ گوێدانە ئەندامەكانی تری لەش بۆیە كە ڕۆژوو ئەگری و خۆت لە خواردن و خواردنەوە ئەگریتەوە با زمانیشت بەڕۆژوو بێت، بیپارێزە لە درۆ و قسەی پڕو پوچ و ناشەرعی و نوكتەی هەڵبەستراوی خەیاڵ چونكە پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم فەرمویەتی فەرموویەتی: " إن الرجل لیتكلم بالكلمه‌ لا یری بها بأسا یهوی بها سبعین خریفا فی النار " (صحیح الجامع الصغیر / 1618).

واتە: مرۆڤ ووشەی وای بەسەر زاردا دێ‌، و هیچ بایەخێكی بۆ دانانێت، كەچی حەفتا پایز ـ ساڵا ـ دەیهاوێتە ناو دۆزەخەوە.

هەروەها فەرموویەتی: " من لم یدع قول الزور والعمل به فلیس لله حاجه‌ فی أن یدع گعامه وشرابه " (رواه البخاری).

واتە: ئەگەر ڕۆژووان واز نەهێنێ‌ لە ووتەی درۆ و ئەنجامدانی، خوای پەروەردگار پێویستی بەوە نیە كە ئەو كەسە واز لەخواردن و خواردنەوەكەی بهینێ‌.

هەروەها فەرموویەتی:" ألا أخبركم بأكبر الكبائر ؟ قالوا: بلی یا رسول الله، قال: الإشراك بالله، وعقوق الوالدین، وشهاده‌ الزور أو قول الزور، قال: فما زال رسول الله صلی الله علیه وسلم یقولها حتی قلنا لیته سكت " (صحیح سنن الترمژی / 2301).

واتە: ئایا گەورەترینی تاوانە گەورەكانتان پێ ڕاگەیەنم ؟ ووتیان: بەڵێ‌ ئەی پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم ! فەرمووی: هاوەڵ بۆ خوا بڕیاردان و خراپەكاری و ئەزیەتدانی دایك و باوك، و شایەتیدانی درۆ و، یان ووتە درۆ، دەڵێت: بەردەوام ئەوەی دووبارە دەكردەوە تاكو ووتمان خۆزگە بێدەنگ ببایە.

خوای پەروەردگاریش ئەفەرموێ‌: [ ۆاجْتَنِبُوا قَوْڵ الزُّوڕ ] (الحج: 30).

واتە: هەروەها خۆتان بپارێزن لە قسەی درۆ و ناڕەوا.

چاوەكانیشت لە تەماشا كردنی حەرام بپارێزە، شەوان با چاوت بەڕۆژوو بێت بەرامبەر سەتەلایت، ڕۆژانیش لە دەشت و دەر و لە بازار چونكە خوای پەروەردگار ئەفەرموێ‌ [ قُل لِّلْمُۆْمِنِینَ ێغُچُّوا مِنْ أَبْصَاڕهِمْ ۆێحْفَڤُوا فُرُوجَهُمْ ژَلِكَ أَزْكَی ڵهُمْ إِنَّ اللَّهَ خَبِیرٌ بِمَا ێصْنَعُونَ ] (النور:30).

واتە: ئەی پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم بە ئیمانداران بڵێ‌: چاوتان بپارێزن لەئاست تەماشاكردنی نامەحرەمدا وە داوێنیشتان لە تاوان بپارێزن، بێگومان ئەوە باشترە بۆتان، بێگومان خوا لە هەموو كردەوەكانیان بە ئاگایە.

خۆت لە بیستنی گۆرانی و قسەی ناشەرعی و پڕوپوچ و هەموو جۆرە تاوانێك بپارێزە، بۆ ئەوەی لە كۆمەڵەی ئەو كەسانە نەبیت كە پێغەمبەری خوا صلی الله علیه وسلم دەربارەیان فەرمویەتی: " رب صائم حڤه من صیامه الجوع والعگش ورب قائم حڤه من قیامه السهر " (صححه اڵالبانی فی صحیح الترغیب و الترهیب / 1084).

واتە: زۆرێك ڕۆژووەوان هەیە تەنها برسێتی و تینوێتی بۆ ئەمێنێتەوە. وە زۆرێك هەیە لەوانەی شەو نوێژ ئەكەن تەنها بەشیان ماندو بون و شەونخونیەكی بێ‌ پاداشتە.

ئەمەش لەهۆكاری ئەو هەموو تاوانانەی ئەیكات لە درۆ و غەیبەت و تەماشاكردنی حەرام و... هتد. كە دەبنە هۆی ئەوەی پاداشتی ڕۆژووەكەی و شەو نوێژەكەی كەم بكات تا هیچی لێ‌ نامێنێتەوە.

بۆیە چ سودێكی هەیە ئەو ڕۆژوەی خاوەنەكەی ماندو ئەكاو ئێوارە وەختی بەربانگ هیچی بۆ نامێنێتەوە، چونكە دڵی مردوە و تەنها وەكو عادەتێك ڕۆژوو ئەگرێت نەك وەكو عیبادەتێك، هەر لەسەرەتای ڕەمەزانەوە تا كۆتایی تینوی ئەبێ‌ و برسی ئەبێ‌ و دڵیشی هەمان دڵی ڕەش و ڕەقە و هیچ نەگۆڕاوە و هەر بەردەوامە لەسەر تاوان كردن.

بۆیە موسڵمانی بەڕێز ڕۆژوو بۆ ئەشكەنجەدان نیە بەڵكو بۆ پەروەردەكردنە كەچی خەڵكێكی زۆر لەم پەروەردەكردنە بێبەشن و خۆیان توشی بێهێزی و ماندوبون ئەكەن و لەتاوان زیاتر هیچی تریان بۆ نامێنێتەوە.