هه‌ندێ جار ته‌ماشای ڤیدیۆی جیهانی ئاژه‌ڵان ده‌كه‌م، دیمه‌نی سەیر له‌و جیهانه‌دا ده‌بینم، لەلایەک دیمه‌نی پڕاوپڕ له‌ میهره‌بانی و به‌زه‌یی، له‌به‌رانبه‌ردا دیمه‌نی پڕاوپر له‌ دڕنده‌یی و دڵتەزێن؛ ده‌بینی گۆشتخۆره‌ دڕنده‌كان (شێر، پڵنگ، گورگ، كه‌متیار) چه‌نده‌ میهره‌بان و به‌سۆزن له‌گه‌ڵ بێچووه‌كانیان، كه‌چی پاش ساتێ زۆر دڕندانە هێرش ده‌به‌نه‌ سه‌ر نێچیرێك (ئاسك، گا، زێبرا،..) و به‌زیندوویی هه‌نجن هه‌نجنی ده‌كه‌ن، ئه‌ویش له‌ تاو ئازار هاوار دەکا و دەناڵێنێ، تا گیانی دەردەچێ، به‌بێ گوێدانه‌ ئازاره‌كانی ئه‌و ئاژه‌ڵه‌ یان ئه‌وه‌ی ئاخۆ ئه‌ویش دایكی چه‌ند بێچوویه‌كه‌ كه‌ چاوه‌ڕوانی گه‌ڕانه‌وه‌ی ده‌كه‌ن تا تێریان بکا!.

 بەڕاستی جیهانی ئاژەڵان یاسای جەنگەڵستانە و دڵی دەوێ ئەو دیمەنانە ببینێ و لە حیکمەتی ئەو یاسایە نەپرسێ!

لێرەوە گەر مرۆڤیش واز لە کوشتنی ئاژەڵان و خواردنیان بهێنێ، نەهامەتییەکانی جیهانی ئاژەڵ هەر بەردەوام دەبن، چونکە بەشێکیان تەنها گۆشتخۆرن و ژیانیان لەسەر مردنی بەئازاری بەشێکیتریان وەستاوە. تا دنیا دنیایه ئەم دۆخە ناگۆڕێ، چونکە ئاژەڵان بیر و خەیاڵیان نیە و بەزەییان وابەستەی غەریزەیانە.

بەڵام مرۆڤ دەتوانێ بگۆڕێ، چونکە هەم گۆشتخۆر و هەم رووەکخۆریشە.. هاوکات بەزەیی هەیە و دەتوانێ بیر بکاتەوە و بەخەیاڵ وێنای ئازارەکانی ئەوانیتر بکا و هەستیان پێ بکا و کاری تێبکەن و هەڵوێستی پێ بگۆڕن.. لەبەرئەوە بەردەوام لە وەحشیگەرییەوە هەنگاوی بەرەو  مرۆڤایەتی زیاتر ناوە و زیاتر لە سرووشتی ئاژەڵ دوور کەوتۆتەوە.

سەرەتا گۆشتی مرۆڤیشی دەخوارد (پێی دەوترێ کانیباڵیزم cannibalism)، تەنانەت مرۆڤ دەکرایە قوربانی بۆ خواوەندەکان (چیرۆکی ئیبراهیم و ئیسماعیل پێغەمبەر ئاماژەیەکی تێدایە بە بوونی ئەو حاڵەتە)، دواتر قوربانیکردن بە مرۆڤی نەهێشت و ئاژەڵی کرد بە قوربانی (بڕوانە کتێبی: چیرۆکی شارستانێتی، وڵ دیورانت، ب١، وەرگێڕانی بەندە). 

پاشتر بەزەیی بەرانبەر ئاژەڵیش بزوا و کاری بۆ ئەوە کرد ئاژەڵ کەمترین ئازار لە کوشتنەوەیدا ببینێ، چونکە ئەویش گەرچی زمانی نیە هاوار بکا، بەڵام هەستی هەیە و ئازار دەچێژێ و دەبێ یارمەتی بدرێ و لە ئازارەکانی کەم بکرێتەوە.. تەنانەت هەندێ ئاین و بیروباوەڕ پەیدا بوون کە خواردنی گۆشتی ئاژەڵ و کوشتنی ئاژەڵیان بە هەر پاساوێک حەرام کرد، لەوانە ئاینی مانەوی و هیندۆسی (غاندی کە لە ئاینەکەیاندا خواردنی گۆشتی ئاژەڵ حەرامە، لە کتێبی "لەپێناوی راستیدا" دەگێڕێتەوە کە چۆن کاتێ کەوتۆتە رێ بچێ بۆ لەندەن؛ دایکی وەک ئیماندارێ وەسێتی بۆ کردوە پارێزکار بێ و گۆشت نەخوا، ئەویش لە لەندەن چەندین کوچەو کۆڵان گەڕاوە بەدوای چێشتخانەیەکی رووەکیدا... تا رۆژێکیان گۆشت دەخوا، شەو تا بەیانی بە ئازاری ویژدانەوە تلاوەتەوە، کە ئەو گوناهە گەورەیەی کردوە!!)..

ئەبو عەلای مەعەڕی دەڵێن دژی ئازارگەیاندن بە ئاژەڵ بووە و چل و پێنج ساڵ گۆشتی نەخواردوە، لە دێڕی یەکەمی شیعرێکیدا دەڵێ: (تسريح كفي برغوثا ظفرت به    ٲبر من درهم تعطيه محتاجا) واتە: ئازادکردنی کێچێک کە گرتوومە خێرترە لەوەی درهەمێ بدەی بە هەژارێ!

هەر بەڕاستی هەندێ جار سیسرکێک  لەناو ماڵدا بەگیر دێنی، رێک دەڵێی مرۆڤێکی ئاقڵە و بکوژێکی دڕندە بەدوایەوەیە وەها رادەکا و خۆی دەداتە پەنا و پەسێو تا خۆی قوتار بکا، هەندێ جار زۆر بەزەییم پێیدا دێتەوە دەڵێم کێ ناڵێ هەمان هەستی ئێمەی نیە لە کوشتن؟! سەیرە، سەلامەتیی مرۆڤ لە لەناوچوونی ئەواندایە..

بوونی ئەو بەزەییە بەرانبەر ئازارەکانی ئاژەڵ زۆر گرنگە، نەبوونیشی کارەساتە، چونکە یەکەمیان بەرەو بەرتەسککردنەوەی هەموو جۆرە زەبروزەنگێکمان دەبا تەنانەت بەرانبەر مرۆڤیش، بەڵام دووەمیان ئاژەڵ هەر هیچ، سەردەکێشێ بۆ بێڕەحمی بەرانبەر مرۆڤیش، نابینی ئەوانەی فێری خوێنڕشتن دەبن، رەنگە سەرەتا بەزەییان بە ئاژەڵیشدا هاتبێ، بەڵام کە لە تاواندا رۆدەچن کوشتنی مرۆڤ لەلایان لە کوشتنی مریشکێک ئاسانترە، لێرەوە من هەر قەسابێ دەبینم هەست بە جۆرە سامناکییەک دەکەم تێیدا، چونکە سامی لە خوێن شکاوە، هەربۆیە گەر دووچاری شەڕێک ببێ رەنگە بەبێ سڵەمینەوە پەنا بۆ قمەکەی بەرۆکی ببا، چونکە دەقی بەبەکارهێنانیەوە گرتووە.

بیرم دێ لە لادێ منداڵی شەش حەوت ساڵان بووین، ئێستا بیر دەکەمەوە زۆر دڕ بووین بەرانبەر ئاژەڵ، چونکە دەوروبەرە گەورەکە وای فێر دەکردین، دەمانبینی کابرا بەتێڵایەکەوە بێڕەحمانە لە گوێدرێژەکەی، لە مانگاکەی دەدا، پیاوی ئازا ئەو پیاوە بوو تفەنگچی و سەیاو و کەڵکوژ بێ.. مێروولەیەکی گەورەمان دەگرت دەمانخستە ناو شارێکی مێروولە بچووکاکان پارچەپارچەیان دەکرد، ئاگرمان بە کونە زەردەواڵەوە دەنا، دەیانوت هەرکەس زەردەواڵەیەک بکوژێ لە بەهەشتا خورمایەکی رەشی شلی دەدەنێ (باسی حەفتاکانە خورما بۆ مناڵ خەون بوو)، ئێمەیش سەرکانیمان دەگرت و زەردەواڵە بکوژە و خورما بەدەست بێنە! باڵدارێکی وەک پەپولە هەیە پێیان دەوت پوشکەوەقنگ شێوەی وەک کۆپتەر وایە، بەسەر پەرژینەوە دەنیشتەوە، دەمانگرت و عەیب نەبێ پوشمان بە پاشیەوە دەکرد و بەرەڵامان دەکرد و داماوە بەو حاڵەوە دەفڕی و ئێمەیش قاقا پێدەکەنین..! ئیتر لێدانی سەگ و پشیلە و مانگا وئەو شتانە با بوەستێ..

خۆشبەختانە ئێستا کولتورەکە بەئاراستەی ئینسانیەت و بەزەییهاتنەوەیە بە ئاژەڵدا، شتێکی زۆر باشە، کاری لە جیلی ئێمەیش کردوە.. دەبێ ئەهلی دین لە هەموو کەس زیاتر برەو بەم بەزەییە بدەن، چونکە دەق زۆرن پشتگیری لەمە دەکەن، بەڵام جێی داخە ئێستا بەپێچەوانەوە زۆر جار تەنانەت رەچاوی ئەو چۆڕە بەزەییەیش ناکەن کە تەئکیدی لەسەر کراوە لەکاتی سەربڕینی ئاژەڵاندا، بەس بچۆ مەیدانی حەیوان و شوێنەکانی سەربڕین ببینە هەندێ لە حەیوانفرۆش و سەربڕەکان چەند دڵڕەقانە ئەو بزن و مەڕ و وڵاخانە پەلکێش دەکەن و چ ئازارێکیان دەدەن، ئیدی ئەو پیس و پۆخڵییەی لە شوێن خۆیانی بەجێدێڵن و گەڕەک و شار کاس دەکا و قوربانی و گۆشتیشت لەبەرچاو دەخا، با بوەستێ!

سەبارەت بەو هەڵایەی لەسەر قوربانی و سەربڕینی ئاژەڵ لە سۆشیال میدیا ساڵانە نوێ دەبێتەوە، تەنها ئەوە دەڵێم شەرمە بۆ کەسێ گۆشتخۆر بێ، تکە و کەباب و سەروپێ و شفتە وکفتە بەچێژەو بخوات، بێت و دژایەتی قوربانی و کوشتنەوەی ئاژەڵ بکا، ئەوانە کورد وتەنی: گۆشتەکە ناخۆن گۆشتاوەکەی دەخۆن!. ! بەشێک لەوانە هێندەی ئەو بابەتە بۆ لێدانی ئیسلام دەقۆزنەوە هێندە لە رووی ئینسانیەت و بەزەییهاتن بەئاژەڵانەوە قسە ناکەن.. من زۆر عاشقی گۆشت نیم بەڵام دەیخۆم، تا بیخۆم بۆم نیە دژایەتی بکەم، هەرچەند دیمەنی سەربڕینی ئاژەڵانم بەلاوە سەختە و حەز دەکەم نەیبینم.. جارێک قوربانیم کرد، نەمکردوە بە دوو، کە ئەو دیمەنەم بینی دەموت خۆزگە گۆشت خواردن حەرام دەبوو! رەنگە بڵێن تۆ زیاد لە حەد دڵت ناسکە و نابیتە قاعیدە، ئەمە راستە، چونکە هێشتا مرۆڤایەتی بەگشتی شارستانێتییەکی گۆشتخۆری هەیە، بەڵام قەت حەز ناکەم دڵم رەق ببێ و وەک قەساب بەلامەوە ئاسایی بێ، ئەگەرچی منیش تەواو لەو کولتوورە دابڕاو نیم و بەنابەدڵیش بێ گۆشتخۆرم..

بەڵام ئەوانەی گۆشتخۆر نین، واتە رووەکخۆرن (نباتی) جا لەبەر بیروباوەڕی ئاینی بێ یان ئینسانی یان تەندروستی، ئەمانە ئەلحەقی مافی خۆیانە رای خۆیان دەرببڕن و رێز لە بۆچوونەکەیشیان بگیرێ چونکە بۆچوونێکی مەزنە، تەنانەت کەسێکی موسڵمانیش دەتوانێ ئەم کارە بکا، واتە دەتوانێ ببێتە رووەکخۆر و گۆشت نەخوا، چونکە گوشتخواردن نە فەرزە و نە سوننەت، بەڵکو وەک هەر خواردنێ رێپێدراو (مباح)ە و هیچیتر، ئەگەر بەتەمەنت گۆشت نەخۆیت هیچ لە دینت کەم ناکا.