قازیێ شەرعی: مەلا علی بێسکی (١٩١١- ٣ /٢ /١٩٨٥) ژیاننامە و خەبات و سالوخەت ئامادەکرن ونڤێسینا : (پ.هـ. د. حەمید باڤی) - مەلا محمد علی مەلا عمر مەلا علی محمد ناسیار بـ (مەلا علی بێسکی) ژ دایکبوویێ سالا (١٩١١ێ) بوو ل (گوندێ بێسکی)، ژ مالباتەکا مەلا و دیار ل دەڤەرێ (مالا مەلا)، کە د بنەرەت دا خەلکێ (گوندێ بوسریا) بوون ل ناڤ (مەندان) ول وێری د ئاکنجی بوون ، پشتی (بوسریا) خراب بووی ئێک ژ پاپیرێن وان یێ هاتیە (گوندێ بێسکێ) ل دەڤەرا دوسکیان و یێ ل وێرێ ئاکنجی بووی وژ هینگێ وەرە یێن ل وێرێ مایین و یێن بووینە (بێسکی)، وبەرێز (مەلا علی بێسکی) قوناغا زاروکینیێ ل (گوندێ بێسکێ) یا بوراندی د گەل مالبات و کەس وکارێن خوە، و خودێ ژێ رازی (مەلا علی بێسکی) برایێ بچویکێ خودێ ژێ رازی: مەلا حاجی بیسکی (١٩٠٦- ١٩٦٨) بوو- بابێ هەردوو شەهیدێن ئەنفالێ ل سالا (١٩٨٨ێ) خودێ ژێ رازیان: (محمد و عمانی)، وبابێ هەردوو پێشمەرگەهێن قارەمان خودێ ژێ رازیان: (عمر و أحمد)، و بابێ بەرێز: حجی مەلا حاجی (١٩٥٠) بابێ ولید -. - پشتی خودێ ژێ رازی (مەلا علی بێسکی) مەزن وفاما بووی دەست ب خواندنا قورئانا پیروز وئایینی کر ل دەف بابێ خوە (مەلا عمر مەلا علی محمد بێسکی) وشێخ و مەلایێن دی ل مزگەفتا گوندی- کە وی سەردەمی قوتابخانێن فەرمی نە بوون ل گوندێن دەڤەرێ ب گشتی، بەلێ چەند شێخ ومەلا ل گوندێ بێسکێ هەبوون-، پاشی دەمێ بوویە (سنێلە) بەردەوامی یا دایە خواندنا خوە ب رێکا فەقیاتیێ د سالێن بیستان وسیهان دا ل خواندنگەهێن ئایینی یێن گرێدایی مزگەفتان ل دەڤەرێ وبتایبەتی ل باژێرێ دهوکێ کە دگەل قازیێ بەغدا یێ ئێکێ خودێ ژێ رازی: شێخ عبدالحميد عبد الرحمن محمد علی بريفكانی ئەتروشی (١٩٠٣ ئەتریش- ١٩٩٣بەغدا) فەقیاتی یا کری ل دهوکێ وهووسا یێ مایی هەتا دەستیریا مەلاتیێ (وئیجازا ١٢ عیلمی) وەرگرتی، وخودێ ژێ رازی (مەلا علی بێسکی) ل (کومەلگەها زێوە) ل روژهەلاتێ کوردستانێ بو کورێ خوە (عبد الواحد)ی ڤەدگێرا ود گوتێ: روژا خودێ ژێ رازی: (سلیمێ مصطێ بێسفکی ١٩١٨-١٩٤٨) قەشێ ئەمریکی: کەمبەلان (روجر کریگ کامبرلاند ١٨٩٤-١٩٣٨) کوشتی (روژا ئێکشەمبێ ل ١٢/ ٦/ ١٩٣٨) ئەز فەقی بووم ل دهوکێ من دگەل هەڤالێن خوە ل مزگەفتێ د خواند. - ماموستا (مەلا علی بێسکی) پشتی تاقیکرن پێ هاتیە کرن ل دهوکێ وباوەرناما مەلاتیێ وەرگرتی ژیانا هەڤژینیێ یا پێکئینایی د گەل خودێ ژێ رازیێ: (عیدی محمد علی عمر هەسنی ١٩٢٥- ١٩٩٨ێ) هەر ل (گوندێ بێسکێ) ل ناڤەراستا سالێن (چلان ژ چەرخێ بیستێ) ویێن بووینە دەیبابێن (٤) کچ و (٤) کوڕان (بەرێزان : １- آسیا (١٩٤٧) خێزاندارە و نوکە یا نەخوشه .. خودێ بو بکەتە سەلامەتی . ２- عبد الرحمن (١٩٤٩) پێشمەرگەهێ شورەشا ئەیلولێ (هیزا هەلگورد ) بوو ، وخێزاندارە و نوکە یێ نەخوشە ب ئێشاگران- خودێ بو بکەتە سەلامەتی . ３- خودێ ژێ رازی: عبد العزیز (١٩٥١- ٢٠١٦)- بابێ ئازاد و نوزاد ، پێشمەرگەهێ شورەشا ئەیلولێ بوو دگەل (هێزا هەلگورد- یا دەستوەشین). ４- خودێ ژێ رازیێ: زکیة ( ١٩٥٣- ٢٠٠٠) خێزاندار بوو. ５- عبد الستار (١٩٥٥) ژ خودان پێدڤیێ تایبەتە و ژیانا هەڤژینیێ پێکنەئینایە، ول (گوندێ سەیید زارا عەرەبا) ژدایکبوویە، و ل سالا (١٩٨٣ێ) ژ مسێریکێ چوو دەڤەرا شورەشێ یا ئازاد ودگەل پێشمەرگەهی چوو روژهەلاتێ کوردستانێ (ئیرانی) دەف بابێ خوە (مەلا علی بیسکی) ونێزیکی (٢) مەهان ما د گەلدا وپاشی جارەکا دی ڤەگەریا (مسێریکێ). ６- خودێ ژێ رازیێ: هدیة (١٩٥٦- ١٩٧٢) خێزاندار بوو وخودان زاروک بوو. ７- زینب (١٩٥٧ێ) خێزاندارە ونەخوشە ب ئێشا گران.. خودێ بو بکەتە سەلامەتی . ８- عبد الواحد (١٩٦٩ێ) پێشمەرگەهێ شورەشا گولانێ بوو د گەل بابێ خوە... بەلێ مخابن نوکە کاسبکارەکێ بێکارە . - ڤێجا پشتی خودێ ژێ رازی: ماموستا (مەلا علی بێسکی) دەستویریا مەلاتیێ وەرگرتی ل دهوکێ کارێ مەلاتیێ یێ کری ل چەندین گوندێن دەڤەرێ (کە کارێ مەلاتیێ ل وی سەردەمی یێ پێکهاتی بوو ژ: بانگدانێ، وکەبارە کرنێ ل شەڤێن ئەینیان و ل مەها رەمەزانێ، وپێشنڤێژیێ ل بەراییا نڤێژکەران ل مزگەفتا گوندی هەر پێنچ نفێژان ب شەڤ و روژ، وکرنا نڤێژا ئەینیێ ونڤێژا جەژنێ وخواندنا (پەیڤا خوتبێ)، وژنمارەکرن وبەردان، وتەلقین خواندن ل سەر مریان، وهندە جاران شویشتن وکفنکرن ونڤێژ لسەرکرنا وان ژی، ومەولید خواندن، وشیرەتکرن ل تازیان ول هەلکەفتان، وناڤبەینچیاتی وپێکئینانا دلمایان، وفەتوا دان دەربارا کار وبارێن ئایینی، زێدەباری وەک حاکمێ شەرعی بریارا وی د چارەسەریا کیشێن جڤاکی دا د هاتە قەبولکرن...هـ. د)، ڤێجا خودێ ژێ رازی: ئەڤ مەلاتییە ل چەندین گوندێن دەڤەرێ یا کری... ل دەستپێکێ ژی ل گوندێ خوە (گوندێ بێسکێ) بو ماوێ چەند سالەکا مەلایەتی یا کری، پاشی مەلایەتی یا ل گوندێ (دەرگەلا شێخا) کری، پاشی ل (گوندێ زیناڤا) ل دەڤەرا دوسکیان، پاشی یێ چوویە (گوندێ هاجسنێ) پاشی یێ چوویە (گوندێ سەید زاری- یا عەرەبا) ل ناڤ کوچەرێن هاجان ومەلاتی یا ل وێرێ کری نێزیکی (٢) سالان ول وێرێ کورێ وان (عبد الستار ١٩٥٥ێ) یێ ژدایکبووی، پاشی یێ چوویە (گوندێ قەسرا مەلا طیب) ل دەڤەرا سلێڤانەیان نێزیکی (٣) سالان، پاشی بو ماوێ نێزیکی (٢) مەهان یێ چوویە (گوندێ سێقوبا) پاشی یێ چوویە (گوندێ سحێلا) ل دەڤەرا میسارەشا ونێزیکی (٤-٥) سالان مەلاتیا وان یا کری، پاشی نێزیکی (٢) سالان مەلاتیا (گوندێ شلیکیێ) ژی یا کری، پاشی یێ چوویە (گوندێ کوزگیران)ێ ل دەڤەرا هەسنیان و مەلاتیا وان یا کری نێزیکی (٣) سالان، وهووسا هەر گوندەکێ چوویێ سالەکێ یان پتر مەلاتی وخزمەتا گوندی یا کری کە پتر ژ (٣٠) سالان خزمەتا وان گوندان ودەڤەرێ بگشتی یا کری- کە هینگێ قەولێ مەلاتیێ د هاتە کرن بو سالەکێ بەرامبەری دەبرەیەکێ ودشیان دا بوو ئەو (رێککەفتن) هاتبایە نویژەن کرن ودرێژکرن بو چەند سالێن دی ل دویف ڤیانا مەلایی وخواستا گوندیان-، پاشی ماموستا مەلا علی بێسکی) مالا خوە ژ (گوندێ کوزگیران) ئینا (گوندێ سێقوبا) و زڤراندە ڤە (گوندێ قەسرا مەلا طیب)ی، وپشتی دووبارە بوینا شەرێ حکومەتا عیراقێ د گەل شورەشا کوردستانێ (ل ئادارا سالا ١٩٧٤ێ) خودێ ژێ رازی ماموستا (مەلا علی بێسکی) د گەل هەردوو کوڕێن خوە : بەرێزان (عبد الرحمن و عبد العزیز)ی یێن گەهشتینە شورەشا ئەیلولی.. کە پێوەندیا ماموستا (مەلا علی بێسکی) دگەل هێزا زاخو یا لەشکەری بوو ب فەرماندەیا خودێ ژێ رازی: شەهید عیسێ سوار سێلکی (١٩٢٣- ٢٤ /٣ /١٩٧٥) چونکو خەباتا سیاسی و رێکخستنا پارتایەتیێ وکارێ ئێکەتیا زانایێن ئایینی دکر، وهەردوو کوڕێن وی ژی پێشمەرگەھبوون د گەل (هێزا هەلگورد- یا دەستوەشین) بەتالیونا خودێ ژێ رازی فەرماندە: سلیمان حاجی بەدری سپینداروکی سندی (١٩٢٣-٢٠١١)، پاشی مالا وان ژی ژ (قەسرا مەلا طیب) چوو (گوندێ سێقوبا) ل دەڤەرا هەسنیان بو ماوەیەکیێ کێم، پاشی ژ بەر دژواریا شەڕی وزەغتا حکومەتا عیراقێ ل سەر خەلکێ هندەک گوندێن دەڤەرێ مالا وان هاتە (کومەلگەها مسێریکێ) ل سالا ( ١٩٧٤ێ) وهەتا نوکە ژی ل وێرێ د ئاکنجی نە. - هەر ل دەستپێکا شورەشا ئەیلولێ (١١/ ٩/ ١٩٦١- ٦/٣/ ١٩٧٥) ب سەرکێشیا رێبەرێ کوردستانێ خودێ ژێ رازی : مەلا مصطفی بارزانی (١٤/ ٣/ ١٩٠٣- ١/٣/ ١٩٧٩) زانایێ ژێهاتی ومەلایێ دلسوز وکوردپەروەر (مەلا علی بێسکی) وەکی پڕانیا مەلایێن کوردستانێ چوویە د ناڤ رێزێن رێکخستنا پارتی وخەباتا کوردایەتیێ دا ، کە وەک کادرەکێ شارەزا و زیرەک و وێرەک رێکخستنا (پارتایەتیێ) کریە ل چەندین جهـ ودەڤەران، و یێ بوویە بەرپرسێ چەند رێکخراوان وپێوەندیێن وی د گەل شورەشێ وپێشمەرگەهی د موکم بوون، و وەک (قازیەکێ شەرعی) زور کێشە و ئارێشێن جڤاکی چارەسەرکرینە ، زێدەباری ب کار وبارێن مللەتی یێن ئایینی ڕابوویە، و وەک شیرەتکارەکێ شورەشێ و پێشمەرگەهی و بارزانی کار کریە د هندەک قوناغێن ژیانا خوە دا - خودێ ژێ رازی : شەهید (مەلا علی بێسکی- پێشمەرگەهێ شورەشا ئەیلول وگولانێ) هەر ل دەستپێکا شورەشا ئەیلولی پێوەندیەکا خورت هەبوو د گەل فەرماندە ئامر هێزێ زاخو شەهید عیسێ سوار (١٩٢٣-١٩٧٤) وب رینمایێن وی یێ چوویە گوندێن دەڤەرا روژئاڤایێ دیجلە (ناحیا زومار) و د بەڕ کارێ خوە یێ مەلاتیێ ڕا رێکخستنا نهێنی بو (پارتی) و(شورەشێ) یا کری ل وێ دەڤەرێ و زور کەس رێکخستینە د گەل (پارتی) و خزمەتا شورەشێ یا کری وپێوەندیێن موکم هەبوون د گەل بەرێزان: فاضل میرانی ، کریم جمعة ، فؤاد میرانی ، صلاح میرانی ، و إبراهیم علی سلو وزور کەسێن دی ل وێ دەڤەرێ...، وژ بەر بزاڤ ولڤلڤین وهەلویستێن وی یێن کوردایەتیێ (٢) جاران یێ هاتیە گرتنێ ل (گوندی گوزگیران) ل سالا (١٩٧٣ێ)، جارەکێ ژ لایێ حکومەتا سوریێ ڤە کە لەشکەرێ وان سنور بەزاند ودەربازی دەڤەرێ وگوندی ببوون ، وجارەکا دی ژ لایێ حکومەتا عیراقێ ڤە ، لەوما مالا خوە ژ ( گوندێ گوزگیران)ی ئینا (گوندێ سێقوبا)، پاشی ژ وێرێ ژی مالا خوە ئینا (گوندێ قەسرا مەلا طیب) سلێڤانەیی ل روژهەلاتێ رویبارێ دیجلەی ل سالا ( ١٩٧٤ێ ) کە د بنەرەت دا ماموستا (مەلا علی بێسکی) وخێزانا وی ل (گوندێ قەسرا مەلا طیب) یێن هاتینە تومارکرن د سەرژمێریا سالا (١٩٥٧) دا وکورێ وی یێ بچویک (عبد الواحد) ژ دایکبوویێ وێرێ یە . - ول ئادارا سالا ( ١٩٧٤ێ ) دەمێ حکومەت ولەشکەرێ عیراقێ دووبارە شەڕێ شورەشێ وپێشمەرگەهی کوردستانێ کری خودێ ژێ رازی: (مەلا علی بیسکی) و دوو کوڕێن خوە یێن پێشمەرگه (خودێ ژێ رازی: عبد العزیز، وبەرێز: عبد الرحمن) دووبارە گەهشتنە ناڤ رێزێن شورەشێ وخەبات وبەڕەڤانی کر و رولەکێ بەرچاڤ گێڕا هەتا رێکەفتنا جەزائیر یا خیانەتکاری (ل ٦ی ئادارا سالا ١٩٧٥ێ) دەمێ شورەشا چەکداری راوەستایی.. ئینا هەردوو کوڕێن وی ژ نەچاری ڤەگەریان ژ بەر سەر وبەر وکاودانێن مالێ وعەیالی.. وماموستا (مەلا علی بێسکی)- هەڤژین و زارویێن خوە هێلان و ئەو بتنێ دگەل پێشمەرگەهی- ئاوارەی روژهەلاتێ کوردستانێ (وئیرانی) بوو، و رژێما ئیرانێ ژی برە (بوشهر) ل سەر کنارێ روژهەلاتێ (کەنداڤێ فارسی/ عەرەبی) و ما ل وێرێ چەند سالان، پاشی ڤەگەریا (ئوردیگایێ زێوە) و وێرێ ئاکنجی بوو، وبەردەوامی دا خەباتا کوردایەتیێ وخزمەتا مللەتی وەک (قازیێ شەرعی) ل ئێکەتیا زانایێن ئایینی دەوام دکر ل (زێوە) وبەردەوام سەرەدانا (راژان) ژی دکر.
- ماموستا (مەلا علی بێسکی) ل مەها تەباخا سالا (١٩٨٤ێ) هاتە لژنا دهوکێ و (گوندێ بێسکێ) ل دەڤەرا شورەشێ (سنورێ لقا ئێک) وهندەک ژ خێزان وکەس وکارێن خوە دیتن ، ول مەها چریا ئێکێ دووبارە زڤری بو روژهەلاتێ کوردستانێ (ئیرانێ) وکوڕێ وی: بەرێز(عبد الواحد) ژی د گەلدا زڤری بو ئیرانێ وبو ماوەیەکێ ما دگەلدا خەبات وخزمەت کر.
- بەلێ سەد مخابن ماموستایێ خەباتکەر (مەلا علی بێسکی) ل روژا (٣) مەها (٢) ل سالا (١٩٨٥ێ) د ژیێ (٧٤) سالیێ دا وەغەرا دویماهیکێ کر و تەرمێ وی یێ پیروز ب ئامادەبوونا خودێ ژێ رازی: شەهید إدریس مەلا مصطفی بارزانی (١٩٤٤- ٣١/١/١٩٨٧ێ) وچەندین ماموستایێن ئایینی وسەرکردە وبەرپرسێن پارتی وفەرماندێن پێشمەرگەهی وشورەشێ هاتە ڤەشارتن ل (گورستانا مەلا باسەکا / شەهیدان) وخودێ ژێ رازی: (إدریس بارزانی) د رێورەسمێن ڤەشارتنێ دا ئامادەبوو و گوتە کورێ وی (عبد الواحد مەلا علی بێسکی): (هووین ژ مالباتا بارزانی نە ئەم هەوە چ جاران ژ بیر ناکەین، ودێ خەبات و رولێ هەوە هەر دەم ل بەرچاڤ گرین)!، وچەند جاران بەرێز (عبد الواحد مەلا علی بێسکی) یێ چوویە دەف شەهید إدریس بارزانی هەروەسا سەروک مسعود بارزانی ل ئیرانێ کە زور چاڤێ خوە د دایێ وهاریکاریا وی دکر ومووچەیەک ژی د دایێ مەهانە وەک (پێشمەرگه)، ورابین و روینشتنا (عبد الواحد)ی ل دەف هەڤالێن بابێ وی بوو ل بارەگایێ ئێکەتیا زانایێن ئایینی (خودێ ژێ رازیان: شەهید مەلا حسن چێیی (١٩٤٧- ٥/٤/ ١٩٩٥)، وشەهید مەلا محمد مزوری (١٩٣٢- ٨/ ١/ ٢٠٠٦)، ومەلا محمد طوری، وبەرێز: مەلا طه شەمزینی ١٩٥٩)، پاشی ل مەها نیسانا (١٩٨٥ێ) دا (عبد الواحد مەلا علی بێسکی) یێ نیزیکی کاودانێن خێزان ومالباتا خوە بیت ب رازیبوونا هەڤالێن بابێ خوە وسەرکردایەتیێ ڤەگەریا لقا ئێک وهاتە لژنا ناڤخوەیا دهوکێ دەف خودێ ژی رازی: (فتاح گولی- بەرپرسێ لژنێ) و کارێ پێشمەرگایەتیێ کر هەتا سالا (١٩٨٧ێ) پاشی ژ بەر رەوشا خێزان ومالباتا خوە یا خراب وگەف وگوڕێن ل سەر ژیانا وان ژ لایێ رژێما بەعس ڤە ژ نەچاری ڤەگەریا مال ل (مسێریکێ) وهەتا نوکە ل وێرێ د ژیت . ماموستا (مەلا علی بێسکی) وسالوخەتێن وی ب دیتنا هندەک هەڤال وپیشمەرگه وشورەشگێرێن کار د گەلدا کری یان ژ نیزیک د نیاسی وپێزانین ل سەر هەین: １- بەرێز: (تیلی أمین کورەمارکی) بەحسێ خودێ ژێ رازی د کەت ود بێژیت: (مەلا عەلی بێسکی ، قازی شرع ، ئەز و ئەو ئەندامێت دادگەها وەختی یا شورەشی بوین ، خورشید شێرە سەروکێ دادگەهێ بو . خودێ ژێ رازی ( مەلا عەلی ) رەنگە تەمەنێ وی ٧٠ سال بون ، بەس گەلەک لسەر خو بو ، سوحبەت خوشبو ، کورد پەروەر و بەرکەتی بو ، هەر دەم بگرنژین و پر هیڤی و ئومێد بو ، مروڤەکێ بسەبر و جامێر و مروڤ دوست . رەحما خودێ لێ بیت )، و دگوت: کەسەکێ تێگەهشتی و زانا بوو، زور یێ دلوڤان بوو ، و زور حەز دکر خزمەتا جڤاکی بکەت ، کەسەکێ زور قەنج وچاک وباش بوو دگەل کەسێن خرابکار ژی بزاڤ دکر دگەلدا یێ دلوڤان بیت وبەرێ وان بدەتە باشیێ ورێکا راست ودروست.. کە ژ نێزیک د نیاسی و پتر ژ سی سالان کار پێکڤە یێ کری .
２- بەرێز: (عبد الکریم جمعة) بەحسێ دلسوزی و رولێ ماموستا (مەلا علی بێسکی) دکەت و د بێژیت: ماموستایەکێ ئایینی یێ شارەزا و زیرەک بوو، زور زور حەز مللەتێ خوە و وەلاتێ خوە دکر ، زور ب دلسوزانە وب خەمخورانە خەبات وخزمەت دکر، وکەسەکێ نێزیکی سەرکردایەتیێ بوو وهەمیان رێزەکا مەزن لێ دگرت...، لەوما ژی دەمێ وەغەرا دویماهیکێ کری ل (گومەلگەها زێوە) مەها شوباتێ بوو وبەفرەکا زور هات بوو وکەفتبوو وناڤبەرا (راژان) و(زێوە) ئاسێ ببوو وزور یا بزەحمەت بوو بەلێ (شەهید إدریس بارزانی) گوت: بو وەغەرکرنا ماموستا مەلا علی بێسکی دڤێت ب هەر حالێ هەی ئەم بچین وبگەهینە رێ ورەسمێن ڤەشارتن وتازیا خودێ ژێ رازی و وەژی کر وئامادەبوو ل سەر گورێ وی وبەحسێ خەباتا وی کر وپشکداری د تازیا وی ژی دا کر ل مزگەفتا کومەلگەها زێوە، کە جڤاتا تازیێ (٣) روژان بو هاتبوویە دانانێ. ３- بەریز (شکری نێروەیی) دبێژیت : ل دویف پێزانینێن من ماموستا (مەلا علی بێسکی) مەلایەکێ ناڤدار وبەرنیاس بوو، کەسەکێ خودان خەبات و رول بوو ، مروڤەکێ چالاک وبەرچاڤ و دیار بوو . ４- بەرێز (عیسی زێوەیی) بەحسێ وی کر و گوت: ماموستا (مەلا علی بیسکی) مروڤەکێ زور جامێر و رحەت ومسکین بوو، زور یێ ب پێوەندی بوو وحەز هەڤنیاسینیێ دکر، وخەلکی زور حەژێدکر ، مروڤێ خودێ بوو دەمێ مروڤی بەرێ خوە د دایێ وەکێ بەهشتیا بوو لەوما بێ حەمدی خوە کەسێ بەرامبەر حەژێکر وهەڤالینیا وی د کر وخووش دڤیا، بێگومان ل پێشیێ ژی مەلایەکێ دلسوز وکوردپەوەر وخەمخورێ مللەتێ خوە و وەلاتێ خوە بوو . ５- بەرێز (محمود هروری) د بێژیت: ماموستا (مەلا علی بێسکی) زانایەکێ زور زیرەک بوو ، کەسەکێ دلسوز وخەمخور وکوردپەروەر بوو و ب وی ژیێ خوە یێ مەزن ڤە خێزانا خوە هێلا بوو وگەهشتبوویە شورەشێ وخەباتا کوردایەتیێ دکر لەوما سەرکردایەتیێ گەلەک کەیف پێ د هات و رێزەکا مەزن لێ دگرت ودەمێ وەغەرکری ژی (شەهید إدریس بارزانی) ئامادە بوو وزور پەسنێن وی دان و گوت: دێ ل سەر گورێ وەکی وێ قوبەیەکا ئاسنی چێکەم وەک رێزگرتن بو خزمەت وخەباتا ماموستایێ وەک (قازیێ شەرعی)، وبەرێز محمود هروری ڤێڕا دچیت ود بیژیت: پێوەندیێن من زور د خورت بوون د گەل ماموستا (مەلا علی بێسکی) چونکو مروڤەکێ رحەت و(فەقیر) وهێمن بوو، کەسەکێ شارەزا وجامێر بوو وقازیێ شەرعی بوو ، زور کێشە چارەسەرکرینە، وچەندین جاران من مێهڤان کریە مالا خوە ومە رێزەکا مەزن لێ دگرت.. خودێ ژێ رازی بیت. ６- بەرێز (حجی عیسی بێسکی) د بێژیت: خودێ ژێ رازی: (مەلا علی بێسکی) برایێ بچویکێ (خودێ ژێ رازی: مەلا حاجی بوو)، ل دەف مەلا وزانایێ مزگەفتا مەزن ل دهوکێ خواند بوو، ودبێژیت: ئەز یێ بچوک بووم ئەو مەلا بوو ل گوندێ مە (بێسکێ)، کورێن وی عبد الرحمن وعبد العزیز یێ ل (بێسکێ) ژ دایکبووین، پاشی یێ چوویە گوندێن دی ومەلاتیا وان یا کری ... وڤێڕا دچیت ود بێژیت: مالباتا وان (مالا مەلا) ل ناڤ مەندا یا ناڤدار وبەرنیاس بوو، و (مەلا علی بێسکی) کەسەکێ دلسوز وکوردپەوەر وجامێر وقەنج وچاک بوو ..زور خزمەتا ئایینی وجڤاکێ دەڤەری وشورەشێ وکوردستانێ یا کری، ود بێژیت: خەتدەستێ وی زور زور یێ جوان بوو .. هەتا جارەکێ نامەیەک نڤێسی بوو بو گوندیەکێ مە دەمێ د لەشکەریا عیراقێ دا ڤێجا دەمێ فەرماندارێ وی دەستنڤێسێ وی دیتی زور پێ داخبار بوو وگوتی: خودانێ ڤی خەتی ل کیڤەیە ؟ بوچى نائێت دا حکومەت ب دامەزرینیت و پوستەکێ زور باش بدەتێ ! . ７- بەرێز (شێخ أنور بێسکی) زور زور پەسنێن ماموستا (مەلا علی بێسکی) ددەت و دبێژت: مەلایەکێ زور زیرەک بوو، زانایەکێ شارەزا بوو، خەتەکێ زور زور جوان هەبوو وەکی چاپێ بوو، هەروەسا مروڤەکێ دلسوز وکوردپەوەر وپێشمەرگه وشورەشگێر بوو .
８- بەرێز (مەلا علی دڕی) دەر بارا ماموستا مەلا علی بێسکی د بێژیت: ل بارەگایێ ئێکەتیا زانایێن ئایینی ل (کومەلگەها زێوە) ئەز د گەلدا بووم... مەلایەکێ زور زیرەک وجامێر بوو، قازیێ شەرعی بوو، هەمیان رێزەکا مەزن لێ دگرت بتایبەتی شەهید إدریس بارزانی.. چ جاران بناڤێ وی نە گازی دکری بەلکو هەر دەم دگوتێ: (جەنابێ قازی) وژنوی دگەلدا د ئاخفت وناڤێ وی نە دئینا وەک رێزگرتن بو ماموستا مەلا علی..، ودەربارا هەلویستێن وی گوت: مەلایەکێ ئێکەتیا زانایان (٣-٤) خوتبە ل مزگەفتا (گوندێ مەلا ماسەک) ل دور مێریێ (سورەتێ النمل) خواندن.. ئینا خودێ ژێ رازی: (مەلا علی بێسکی) تورە بوو وپێ خوە ل ئاخێ دا وگوت ئها من مێری کوشت وژ مزگەفتێ دەرکەفت... وەک دەربڕینەک کە دڤیا مەلا ل سەر مینبەرا مزگەفتێ روژا ئەینیێ تشتێن زور گرنگ بو موسلمانا بەحس بکەت.. نە (٣-٤) ئەینیا هەر بەحسێ مێریێ بکەت !. ９- بەرێز: (صادق گەلناسکی) د بێژیت: سەیدایێ مەلا علی مەلایەکێ کوردپەوەر بوو زور خزمەتا پارتی وشورەشێ کریە دەمێ ژ (گوندێ گوزگیران)ێ هاتیە ناڤ شورەشێ ل سالا (١٩٧٤ێ) د گەل خودێ ژێ رازی: مەلا حسین مارونسی ل (زەعفەرانیە) بوو، وخەبات دکر، پاشی پشتی راوەستانا شورەشێ ئاوارەی ئیرانێ بوو، ول سالا (١٩٧٩) دەمێ ئەم چووینە کونگرێ پارتی یێ (٩)ێ (ل ٤/ ١٠/ ١٩٧٩) ل (مەرگەڤەر)، نێزیکی مەهەکێ ئەم ل بارەگایێ ماموستا (مەلا علی بێسکی) بوون ل (کومەلگەها زێوە)، مەلایەکێ زور زانا وتێگەهشتی بوو ، زور یێ ب رێزگرتن وسادە و(متواضع) بوو، هندە جاران ئەوی بخوە خزمەتا مە ومێهڤان دکر ل بارەگایێ خوە...). １０- بەرێز: (مەلا طه شەمزینی) دبێژیت: ئەز جێگرێ ماموستا (مەلا علی بێسکی) بووم ل (کومەلگەها زێوە) دەمێ ئەو (قازیێ شەرعی) وپشتی وەغەرکرنا وی ئەز ل شوینا وی بوومە (قازیێ شەرعی)، و گوت: ماموستا (مەلا علی بێسکی) مەلایەکێ زور زانا وشارەزا بوو بتایبەتی د (فقهی) دا، ومروڤەکی سادە و(متواضع) بوو قەت خوە مەزن نەدکر، دگەل بچویکا بچویک بوو، ودگەل حجیلا حجێل بوو، ودگەل مەزن ودانعەمرا دانعەمر بوو وهووسا رفتارەکا زور جوان دگەل هەمی تەخ وچینا دکر، و بو کوردایەتیێ هەما هەر نا هێتە گوتن! هندی هند کوردەکێ دلسوز وخەمخور بوو وعاشقێ دوزا کوردستانێ بوو ..هەمی دەما خوە دکرە فیدایی بو مللەتێ خوە... وگوت: ئێڤاریەکێ جەلتێ لێدا ومن گەهاندە نەخوشخانەیەکێ ل ئورمیێ ونوژداران چارەسەریا وی کر هەتا پشتی نیڤ شەڤ ل دورێن دەمژمێر ئێکی ئەلندا روژا ٣ی شوباتا ١٩٨٥ێ روحا وی بەرەف دلوڤانیا خودێ ڤە چوو و وەغەرا دویماهیکێ کر وسیستەر هاتن گوتە من.. ومن ژی سپێدێ تەرمێ وی یێ پیروز ب پیکەمەکێ ئینا مزگەفتا زێوە ومن ئێکەتیا زانایان وسەرکردایەتیا شورەشا گولانێ پێ هایدار کرن وهەمی لێ کومڤەبوون ومە برە گورستانا گوندێ (مەلا باسەکا) ڤەشارت ب ئامادەبوونا شەهید (إدریس بارزانی) کە زور رێز لێ دگرت... وگوت: هەر ئەم بووین کەس وکارێن بەرێزی... چونکو مروڤێن وی بخوە کەس ل وێری نەبوو.. لەوما ئەم هەمی زور زور داخبار بووین وخەمگین بووین ب وەغەرکرنا وی ل غەریبیێ. １１- بەرێز (مەلا وەلی دڕی) بەحسێ وی زور ب باشی وچاکی کر وگوت: من ل سالا (١٩٨١ێ) خودێ ژێ رازی ماموستا (مەلا علی دوسکی) نیاسی.. مەلایەکێ زور زانا وزیرەک وشارەزا و تێگەهشتی وجڤاکی بوو، ئیختیار بوو بەلێ ل سەر خوە بوو ویێ چالاک بوو وساخلەمیا وی یا باش بوو، مەلایەکێ دادپەروەر وژ خودێترس بوو، رێکا خودێ بەرنەددا ژ بەر بەرپرسەکی یان هەر تشتەکی، راستی د گوت وژ کەسێ نە د ترسا ژ بلی خودێ، زور کێشە ل دەڤەرا مل گەڤەر وتل گەڤەر چارەسەرکرینە (وەک: قازیێ شەرعی) ویێن مینا وی زیرەک چێدبیت ل وێ دەڤەرێ هەمیێ نەبن، ومللەتی زور رێز لێ دگرت وحەژێدکر، وسەرکردایەتیێ ژی رێزەکا تایبەت لێ دگرت، دەمێ وەغەر کری زڤستان بوو وبەفر وباران وبا کوزیرک بوو و رێ ورێبار بزحمەت ود ئاسی بوون بەلێ شەهید إدریس بارزانی ژ راژان هاتە زێوە وئامادەی رێ ورەسمێن ئایینی وڤەشارتنا وی بوو ول تازیا وی ژی ل (مزگەفتا زێوە) پشکداری کر وزور کەیفا خوە ب کورێ وی عبد الواحدی ئینا، هەروەسا ماموستا (فاضل میرانی) رێزەکا مەزن لێ دگرت وب چاڤێ سەیدایێ خوە یێ ئایینی وکوردایەتیێ بەرێ خوە ددایێ، چونکو مەلا علی کوردەیەکێ ئێکجار دلسوز ونەتەوی بوو، خێزان وزارویێن هێلا بوون ل سەر خاترا کوردایەتیێ... کەسەکێ کەیفخوش وهەڤالشرین وجڤاکدوست بوو، خەتەکێ ئێکجار جوان هەبوو وهاژ رویدانێن دونیایێ هەبوو ودیتن وبەرسڤا خوە دەربارا زور رای وبابەتان هەبوو، وبەردەوام ل بارەگایێ ئێکەتیا زانایێن ئایینی بوو وبو مە هەمیان وەک چیایەکێ پشتەڤانیێ بوو.. خودێ ژێ رازی بیت)
- مالباتا ماموستا (مەلا علی بێسکی) هەتا نوکە ژی هەر یا ل (کومەلگەها مسێرێکێ) د ژیت د سەر وبەرەکێ هەژار و خراب و نە ل بار دا، و رەوشا ژیارا وان یا دژوارە وکاودانێن ژیانا وان د تەنگاڤن (نەخاسمە هندەک ژ کوڕ وکچێن وی د نەخوشن وپێدڤی ب چارەسەریێ نە)، مخابن دەستهەلاتا شورەشێ و حکومەتێ ژی ب رەنگێ پێدڤی خوە لێ نە کریە خودان ویێن هاتینە ژبیرکرن هەتا رادەیەکی، هیڤیە لێنێریینەک ل رەوشا مالباتا خەباتکەرێ دلسوز وشورەشگێرێ خەمخور: ماموستا (مەلا علی بێسکی) بهێتە دان وچاڤدێری وسەخبێریا وان بهێتە کرن . - د ئەنجامێ فێ ڤەکولینێ دا چەند خال بو مروڤی دیار دبن ژ وانا : ١- مەلا وماموستایێن ئایینی تەخەکا کوردپەروەر و دلسوز وخەمخور بوون بو جڤاکێ کوردستانێ لەوما پشکداریەکا زور بەرفەرەهـ یا د سەرهلدان وشورەشان دا کری دژی داگیرکەران ب هەمی شیانێن خوە... یێن بووینە مەلا وشیرەتکار، وحاکم و قازی، وفێرکەر وسەیدا، وپێشمەرگە وفەرماندە. ٢- تەخا مەلایێن شورەشگێر وپێشمەرگه بگشتی خەبات وخزمەت یا کری زور ب دلسوزی وب دەستپاکی دویر ژ گەندەلیێ.. ئەڤە ژی جهێ سەربلندیێ وسەرفەرازیێ یە بو هەمی مللەتی . ٣- ل سەر دەمێ خودێ ژێ رازی: (مەلا علی بێسکی) و(شورەشا ئەیلولی) کوردایەتیێ وشورەش ودوزا کوردستانێ هند یا شرین بوو..خەلکی هەڤژین وزاروک ودەیباب وکەس وکارێن خوە د هێلان و دچوون دبوونە پێشمەرگه وشورەشگێر وخەباتا کوردایەتیێ دکر ب سالان دژی داگیرکەران ب دلەکێ تژی ڤیان ودلسوزی وخەمخوری ومێرانی وخوەڕاگری... کە نموونێن وەکی ماموستا (مەلا علی بێسکی) کو ل غەریبیا بژیت وخەباتێ بکەت هەتا وەغەرا دویماهیکێ بکەت دویر ژ مالباتا خوە ل ڤی سەردەمی زوی بزوی پەیدا نابن !. ٤- سەرکردایەتیا پارتی و شورەشێ ودەستهەلاتا حکومەتێ مخابن هندەک خەباتکەرێن پێشین وکادرێن زێڕین وپێشمەرگەهێن دێرین یێن ژبیرکرین هەتا رادەیەکی.. لەوما مالباتێن وان هەست ب (بێ دادیێ) دکەن ! کە پێدڤییە پێداچوونەک ل دور رەوشا ژیارا وان بهێتە کرن وبهێنە قەرەبوکرن. ٥- ئەڤروکە ژ حکومەتێ و ژ ئالیێن پێوەندیدار د هێتە خواستن لێنێرینەکێ د رەوشا جڤاکی دا بکەن ونە هێلن زولم وغەدر ل کەسێ بهێتە کرن ومافێ وان بهێتە خوارن ودڤێت دادپەروەریا جڤاکی پەیدا بکەن وبچەسپینن.. دا جڤاک بگشتی یێ بەختەوەر بیت و بژیت ب سەرفەرازی . --- ژێدەر ودەهمەن: １- پێڕانیا پێزانینێن هویر هاتینە وەرگرتن ژ مالباتا خودێ ژێ رازی: ماموستا (مەلا علی بێسکی) بخوە بگشتی وبتایبەتی ژ بەرێزان: (عبد الواحد مەلا علی بێسکی، وعبد الستار مەلا علی بێسکی) وگوندیێن وان. ２- پێوەندیەکا تەلەفونی دا د گەل بەرێز (عبد الکریم جمعة) ل شەڤا ٢٦-٢٧/١٢/٢٠٢٢. ３- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (محمود أبابکر حسن هروری ١٩٤٠) ل ٢٨/١٢/٢٠٢٢. ４- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (مەلا شێخ أنور شێخ أمین شێخ محی الدین بێسکی ١٩٤١) ل ٢٩/١٢/٢٠٢٢. ５- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (حجی عیسی حجی حاجی عیسی بیسکی ١٩٤١) ل ٢٩/١٢/٢٠٢٢. ６- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (صادق أحمد صادق گەلناسکی ١٩٤١) ل ١٠/١/٢٠٢٣. ７- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (شکری صالح تمر نێروەیی ١٩٤٥) ل ٢٧/١٢/٢٠٢٢. ８- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا د گەل بەرێز (تیلی أمین علي کورەمارکی ١٩٥٣) ل روژا ٢٦/١٢/٢٠٢٢. ９- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (عیسی علی محمد زێوەیی ١٩٦٢) ل ٢٧/١٢/٢٠٢٢. １０- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (مەلا طه أبابکر آودل شەمزینی ١٩٥٩) ل ٣٠/١٢/٢٠٢٢. １１- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (مەلا وەلی أحمد دڕی ١٩٦٤) ل ١٤/١/٢٠٢٣. １２- د پێوەندیەکا تەلەفونی دا دگەل بەرێز (مەلا علی شکری دڕی ١٩٧٠) ل ٢٩/١٢/٢٠٢٢. | 