حوكمی به‌كارهێنانی ئامێری لێزه‌ر بۆ لابردنی موو

قال تعالى: {فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ} (سورة النحل: 43)

الحمد لله، والصلاة والسلام على سيدنا محمد رسول الله، وعلى آله وأصحابه ومن والاه.

وبعد:

دوای ئه‌وه‌ی كۆمه‌ڵێك له‌ موسوڵمانان پرسیاریان كرد سه‌باره‌ت به‌ حوكمی به‌كارهێنانی ئامێری (لێزه‌ر) بۆ لابردنی مووی جه‌سته‌، دوای لێكوڵینه‌وه‌ له‌م بابه‌ته‌و گه‌ڕانه‌وه‌ بۆ سه‌رچاوه‌كانی شه‌ریعه‌ت و مه‌به‌سته‌كانی و ڕاوێژ كردن له‌گه‌ڵ خه‌ڵكی پسپۆڕ له‌م بابه‌ته‌ و چۆنیه‌تی ئه‌نجامدانی، ئه‌نجومه‌نی باڵا ی فه‌توا له‌ دانیشتنی ژماره‌ له‌ به‌رواری 9/10/2022 م گه‌یشته‌ ئه‌م فه‌توایه‌ی لای خواره‌وه‌:

ئه‌گه‌ر به‌كارهێنانی ئه‌م ئامێره‌ بۆ لابردنی موو له‌ ڕووی پزیشكیه‌وه‌ و له‌سه‌ر بڕیاری پزیشكی پسپۆڕ له‌و كاته‌دا یان له‌ ئاینده‌دا زیانی نه‌بێت بۆ به‌كارهێنه‌ره‌كه‌ ئه‌وا به‌كارهێنانی درووسته‌، به‌م مه‌رجانه‌ی خواره‌وه‌:

ا- لێزه‌ره‌كه‌ به‌دیلی تری نه‌بێت و تاكه‌ چاره‌سه‌ر بێت بۆ لابردنی مووه‌كان.

ب-  به‌ نییه‌تی خۆڕازاندنه‌وه‌ بۆ نامه‌حڕه‌م ئه‌نجامی نه‌دات.

 ج- ئه‌ندازه‌ی مووه‌كه‌ له‌ عورف و عاده‌ت ده‌رچووبێت.

ه- ئه‌گه‌ر بۆ لابردنی موو بوو له‌ جێگه‌ی هه‌ستیار (شه‌رمگه‌) ئه‌وا ئه‌بێت خۆی ئامێره‌كه‌ به‌كار بهێنێت و ئه‌نجامی بدات و دروست نییه‌ بچێته‌ لای پزیشكی تایبه‌تمه‌ند به‌و كاره‌، مه‌گه‌ر له‌ حاڵه‌تی زه‌روره‌ت و ناچاری و پێویستی زۆردا، له‌و كاته‌دا ڕێگه‌ی ئه‌درێت به‌مه‌رجێك پیاو بچێته‌ لای پزیشكی پیاوو، ئافره‌تیش بچێته‌ لای پزیشكی ئافره‌ت، له‌ ڕوانگه‌ی یاسای فیقهی (الضرورات تبيح المحضورات) و له‌و كاته‌شدا پێویسته‌ به‌ ئه‌ندازه‌ی پێویستی جێگاكه‌ دیار بكه‌وێت بۆ ئه‌و پزیشكه‌ی كه‌بۆی ئه‌نجام ده‌دات؛ چونكه‌ قاعیده‌ی فیقهی ده‌ڵێت: (الضرورات تقدر بقدرها).

وە ئه‌گه‌ر مووه‌كه‌ له‌و شوێنانه‌ ڕوابوو كه‌ ئه‌صل وایه‌ موی لێ نه‌ڕوێت وه‌ك ده‌موچاو یان ڕیش وسمێڵ بۆ ئافره‌تان ئه‌وا دروسته‌ به‌ ئامێری لێزه‌ر لاببرێت وه‌ك له‌ مغنی المحتاج 1/112 دا هاتووه‌: "وأما إزالة‌ شعر لحیة‌ أو شارب ینبت لها فتسن إزالته" .

والله تعالی أعلم

وصلی الله علی سیدنا محمد وعلی آ‌له وصحبه أجمعین

     

 

                       ئه‌نجومه‌نی باڵای فه‌توا له‌ هه‌ریمی كوردستان

               13 / ربیع اڵاول/ 1444ك = 9/10/2022ز = 17/ ڕه‌زبه‌ر/ 2722ك