دیمانە: گوڵان
مامۆستا مەلا حەمە ئەمین كەلاری مامۆستا و زانایەكی هەڵكەوتووی شارەزایە لە بواری شەریعەت و فقهی ئیسلامی و، ئەندامی ئەنجومەنی سەركردایەتی و لێپرسراوی لقی گەرمیانی یەكێتیی زانایانی ئایینی ئیسلامیی كوردستانە، بە درێژایی تەمەنی خزمەتێكی گەورەی شەریعەتی كردووە و لە قوتابخانە ئایینییەكان وانەی وتووەتەوە، لە ناو مەلا و مامۆستایانی ئایینیدا ڕێزێكی زۆری هەیە، لە بواری نەتەوەییشدا ڕۆڵێكی بەرچاوی هەبووە و بەردەوام لەگەڵ گەلەكەیدا بووە و چەندین ساڵ ئەركی مەكتەبی تەنفیزیی زانایانی پێ سپێردراوە. سەبارەت بە پێكەوە ژیان و لێبووردەیی ئایینی لە ناو گەلی كوردستاندا و ڕۆڵی مامۆستایانی ئایینی لە پتەوكردنی گیانی تەبایی و ئاشتیی كۆمەڵایەتیدا، گۆڤاری گوڵان دیدارێكی لەگەڵ ئەنجام دا و، بەم جۆرە وەڵامی پرسیارەكانی دایەوە.
* میللەتەكەمان لە قۆناغێكی هەستیاردایە، كەچی حزبە كوردستانییەكان هەریەكەو لە لایەك گوتاری بۆ دۆخەكە هەیە، ئایا لەم بێ سەروبەرییەی ئێستادا ڕۆڵی مامۆستایانی ئایینی چییە و مامۆستایانی ئایینی بۆ ئەركی نیشتمانی دەبێت چۆن هەنگاو بنێن؟
- میللەتەكەمان لە قۆناغەكانی ڕابردوودا هەوراز و نشێوی زۆری بە خۆیەوە بینیوە، قۆناغی ئێستاشمان لەو پەڕی هەستیاریدایە، كەچی پرەنسیپی حزبایەتی پەرتەوازەیی زۆری پێوە دیارە و دڵسۆزی و پەرۆشی بۆ پرسە نەتەوەیی و نیشتمانییەكان كەم بووەتەوە، ئەمەش ئەركی مامۆستایانی ئایینی قورستر كردووە، مامۆستا دیار و ڕەسەنەكانی كوردستان زیاتر هەست بەم بارودۆخە دەكەن و هەروەكو چۆن لە ناكۆكییەكان و سەردەمی شەڕی ناوخۆ و ناخۆشییەكانی گەلەكەماندا مامۆستایانی ئایینی ڕۆڵی دڵسۆزانەی خۆیان گێڕاوە، ئێستاش دەبێت هەموو زانایان و مامۆستایانی ئایینی هەستیاریی دۆخەكە لەبەرچاو بگرن و بە ئەركی نیشتمانی و ئایینی و كۆمەڵایەتی خۆیان هەڵسن و، وتار و كردار و چالاكییەكانیان هەمووی بخەنە خزمەتی دۆزی ڕەوای نیشتمان و میللەتەكەیانەوە، بە تایبەتی لە ئێستادا كە میللەتەكەمان دوژمنی لە هەموو كات زۆرترە.
* یەكێك بوویت لەو مامۆستایانەی لە مەولوودی پێغەمبەر (د. خ) ئەمساڵ لەلایەن سەرۆكی حكومەتی هەرێمی كوردستانەوە ڕێزتان لێ نرا. تا چەند گرنگە مامۆستایانی ئایینی و سەرۆكی حكومەت لە یەك نزیك بن، بۆ ئەوەی وەكو جاران لە مێژوودا ڕۆڵ و پێگەی مامۆستایانی ئایینی لە پاراستنی نەتەوە و نیشتماندا بگەڕێتەوە؟
- بە درێژایی شۆڕشە یەك لە دوای یەكەكانی گەلەكەمان مەلاكان بەشدارییەكی كارا و كاریگەرییان لە هەموو كایەكاندا هەبووە و لە ئازار و خۆشی و ناخۆشیی گەلەكەیاندا بەشداریی ڕاستەوخۆیان هەبووە، هەمیشە بەشێكی دانەبڕاو بوون لە نەتەوەكەیان و لە ناوەندی بڕیاریشەوە، ئەمە بۆ ئەم قۆناغەی ئێستامان حەتمییەتی زیاترە، بەو پێیەی زانایانی ئایینی تێكەڵاوی ڕاستەوخۆی خەڵكن و خەڵكی بەو پەڕی ڕێزەوە لە پەیام و تێڕوانینەكانیان دەڕوانن، لە هەموو كات زیاتر ئەركیانە پەیوەندییان لەگەڵ كاربەدەستدانی دەوڵەتدا هەبێت. زانایانی ئایینی هەمیشە داوا و پەیامیان لە پێناو بەرژەوەندیی خەڵكدا بووە، هەر ئەمەش وای كردووە سەركردە سیاسی و دەوڵەتدارەكانی كوردستان بەوپەڕی بایەخەوە گرنگی بە زانایانی ئایینی و پەیامەكانیان بدەن. زانایانی ئایینی لە هەموو قۆناغ و سەردەمەكانی گەلەكەماندا ڕێزلێگیراوترین چین بوون لای سەركردەكانی كورد، پێشكەشكردنی سوپاس و پێزانین لەلایەن سەرۆكی حكومەتی هەرێمەوە بە ئێمەی زانایانی ئایینی، نزیكترین بەڵگەیە بۆ پشتڕاستكردنەوەی قسەكانم.
* هەندێك كەس دەڵێن ئایینی پیرۆزی ئیسلام بووەتە كەرەستەیەك بۆ بیدعەی سیاسی، ئەمەش وای كردووە سۆفیگەری و تێگەیشتنی كوردانە بۆ ئیسلام بشاردرێتەوە، ئایا پێویستە چی بكرێت بۆ ئەوەی بازرگانی و حزبایەتی بە ئایین نەكرێت؟
- مێژوو ئەوەی سەلماندووە و لە ئەمڕۆژیشدا نموونەی زیندوومان زۆرە، ئەو كەسەی ئیسلامی بۆ مەرامی تایبەتی خۆی بەكار هێنابێت و ویستبێتی بەرژەوەندیی تایبەتی بچنێتەوە، هەر زوو ڕووی ڕاستەقینەی دەركەوتووە و مەرامەكانی ئاشكرا بووە. سوپاس بۆ خودای گەورە میللەتی ئێمە پاكترینی گەلانین و دۆست و دوژمن ئەو شایەتییەمان بۆ دەدات، كورد تێگەیشتنێكی خوداویستانە و چاكەخواست و بێگەردی بۆ ئایینی پیرۆزی ئیسلام هەبووە، هەر كەسێك هەڵسابێت بە خزمەتكردنی ئەم دینە، لە هەموو كەس زیاتر بووەتە جێگای شانازی بۆ نەتەوەكەمان و دینەكەمان، نزیكەی 90%ی میللەتەكەمان موسڵمانە، كەچی ئەو هەموو لایەنە ئیسلامییە سیاسییانە هەن و ژمارەی ئەندام و لایەنگرانیان ناگاتە دەیەكی شوێنكەوتەی ئایینەكە، هەمیشە كوردە دینپەروەرەكە ویستوویەتی دینداریی خۆی لە بەینی خۆی و خودا بكات و تێكەڵی هیچ مەرام و بەرژەوەندییەكی نەكات.
*میللەتی كورد زۆرینەی موسڵمانە، ئیتر بۆچی كەسانێك پەیدابوون بە ناوی ئایینەوە دەیانەوێت ببینە ئیسلامی، یان لە لایەن ڕژێم و حكومەتەكانی هەر چوارپارچەی كوردستانەوە كوردی موسڵمان قەتڵوعام دەكرێت؟
- میللەتی كورد تاكە میللەتە لە یەك كاتدا ویژدانی زیندووە و نیشتمانی خۆی خۆش دەوێت و دینی خۆی بە پاكی مومارەسە كردووە، تەنانەت هەست و سۆزی بەرامبەر دوژمنەكانیشی هەیە، دەست پاك و داوێن پاك و پارێزەری شیرازەی خێزانە و دژی زوڵم و ستەمە و میواندۆست و بەوەفایە، ئیسلام لەمە زیاتر داوای چیدی كردووە، بەدبەختیی ئەم میللەتەی ئێمە لەوەدایە كە هەرچیمان هەیە، خستوومانەتە خزمەتی ئایینەكەمانەوە، كەچی هەرچی ستەممان بەرامبەر كراوە، بە ناوی دینەوە كراوە، شارەكانمان پڕ مزگەوتن و گوندی بێ مزگەوتمان نییە، هەرچی كانی و كارێزێكە بەردە نوێژ و شوێنی نوێژی لەسەر دروست كراوە، گەرموگوڕترین مزگەوتەكانی سەر ڕووی زەوی مزگەوتەكانی كوردستانن، بە حوكمی ڕێكخراوەییم كە چەندین ساڵ ئەركی مەكتەبی تەنفیزیی زانایانم بینیوە، زۆر وڵات و جێگە و مەجلیسی دینی و نەتەوەییم بینیوە، میللەت نییە لەسەر گۆی ئەم زەوییە لە كورد زیاتر جوانتر و باشتر و ڕاستگۆیانەتر ئیسلامی وەرگرتبێت و پەیڕەوی كردبێت، بەداخەوە نەیارەكانمان دەمارگیری و مردوویەتی ویژدانیان ڕێگەی پێ نەداون ددان بەم ڕاستییەدا بنێن.
* بۆچی میللەتی كورد نەیتوانیوە وەكو گەلانی دیكەی ناوچەكە، بە تایبەتی عەرەب و فارس و تورك سوود لە ئایینی پیرۆزی ئیسلام بۆ پاراستنی كیان و سەربەخۆیی خۆیی و گەیشتن بە دەوڵەت وەربگرێت؟
- پەرۆشی و دڵسۆزی و ڕاستگۆییمان هەمیشە وای لێ كردووین، بەرژەوەندیی دینەكەمان بخەینە پێش دۆزە ڕەواكەمانەوە، لە كاتێكدا میللەتانی دەوروبەرمان باوەشێكی ڕووكەشیان بۆ دین كردووەتەوە و بەكاریان هێناوە بۆ بەرژەوەندیی خۆیان، بەڵام ئێمە باوەشی قووڵمان بۆ كردووەتەوە و تەنانەت بەرژەوەندیی نەتەوەییمان خستووەتە خزمەتی دینەكەمانەوە، ئەمە حاڵیبوونی ئێمە لە دین و ناحاڵێتیی گەلانی دیكەیە بۆ دین و هیچی دیكە نییە.
* لە سەردەمی مەلا مستەفا بارزانی و زۆربەی سەركردەكانی دیكەی كورد، كە ئەهلی مزگەوت و خانەقا و كەسانی ئایینی بوون، هاوكات مامۆستا و زانایانی ئیسلامییش لە دەوری بوون، ئایا ئەمە بۆچی دەگەڕایەوە و ڕۆڵی مامۆستایانی ئایینی لە شۆڕشی ئەیلوولدا چۆن بوو، بۆ نموونە لە سەردەمی مەلا مستەفا بارزانیدا مامۆستایانی ئایینی ئیعتیباراتی شۆڕشەكەیان ڕاگرتبوو، كەچی ئێستا خاوەنی گوتاری خۆیان نین و ناتوانن دژی تەفرەقە و فیتنە و خیانەت بوەستنەوە؟
- شانازییەكی گەورەیە بۆ ئێمەی مەلای كوردەواری كە زۆرێك لە شۆڕشەكانی گەلەكەمان ڕابەر و سەركردە و هەڵسوڕێنەریان مەلا و كەسایەتییە ئایینیەكان بووە، من بۆ خۆم شۆڕشی ئەیلوول و شۆڕشی نوێی گەلەكەشمانم بە چاوی خۆم بینیوە و بەشداریم تێدا كردووە، شۆڕشی ئەیلوول بە ڕابەرایەتیی مەلا مستەفا بارزانی ڕۆڵی گەورەی دابوو بە مەلای كورد و ڕێز و تەقدیری زۆری بۆیان هەبوو، سەرپەشتیی ڕاستەوخۆی دامەزراندنی یەكێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی كوردستانی كرد، لە هەموو لق و ناوچەكاندا مەلایەك دانرابوو قسەی ئەو مەلایە بڕیاری كۆتایی بوو. من گلەییم لە برادەرانی پارتی و ڕاگەیاندنەكانیان هەیە كە باس و ناوی مەلا مستەفا بارزانی دێت، زۆرجار پێشگری (مەلا)ی لێ دەكەنەوە، خۆ ئەگەر خۆی كۆچی دوایی نەكردایە، هەرگیز ئەمەی قبووڵ نەدەكرد، لەم سەردەمەشدا زۆربەی جار سەركردە و دەوڵەتمەدارەكان خۆیان دەێنە لامان و بەردەوام جەخت لەسەر ڕۆڵی مەلا و مامۆستا و زانایانی ئیسلام دەكەنەوە لە پاراستنی گیانی تەبایی و خزمەتكردنی ئایین و نەتەوە و پاراستنی نیشتمان و بەها پیرۆزەكانی نەتەوەكەمان، سوپاس بۆ خودا ئێستا زۆربەی هەرە زۆری مەلا و مامۆستا و زانایانی ئایینی پیرۆزی ئیسلام لە ژێر چەتری یەكێتی زانایانی ئایینی ئیسلامیی كوردستاندان و پابەندن بە پاراستنی هەموو بەها پیرۆزە نەتەوەیی و نیشتمانی و كۆمەڵایەتییەكانەوە، زۆر كەمن ئەو دەنگانەی نامۆن و نائاشنان بە ڕێباز و ئاراستەی مەلا ڕەسەن و ئایینپەروەرەكانی كوردستان.
* ئەگەر قسەیەكت مابێت و ئێمە پرسیارمان نەكردبێت، دەتوانن باسی بكەن؟
- من وای دەبینم ئێستاش لە جاران زیاتر یەكێتیی زانایانی ئیسلامیی كوردستان كە گوزارشتە لە دەنگ و ڕەنگی مەلای كورد، بە تەنگ پرسە نیشتمانی و نەتەوەییەكانەوەن، تەفرەقەچییەكان لە بازنەیەكی دەوروبەری خۆیاندا دەخولێنەوە، ڕێكخراوی یەكێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی كوردستان لە هەموو وێستگە و ڕووداو و قۆناغەكانی گەلەكەماندا هەڵوێستی بوێرانە و بەرپرسانەی هەیە و، ئەنجومەنی فەتوامان ئەنجومەنێكی زۆر كارا و كاریگەرە و لە هەموو پرسەكاندا فەتوا و بۆچوونی تایبەتی هەیە.
کۆبوونەوەی ئاسایی مەکتەبی تەنفیزی یەکێتی زانایان بەرێوە دەچێت چەند پرسێکی گرنگ و تایبەت تاوتوێ دەکات
