ئافرەتێ رێزو بلندیا خو هەیە د ئایینێ ئیسلامێدا و بچاڤەكێ مەزن پیتە هاتیە پێدان داكو خودان سەنگ‌و وجه بیت د جڤاكی دا ، و هەمی مافێت وێ هاتینە دیاركرن و یا كێمترنینە ژ وێ رێزو حرمەتا بو نێری د هێتە گرتن ل گورەی ئایەتێن قورئانا پیروز و فەرموودێن پێغەمبەری (سلاف ل سەربن). ئەگەر كێماسیەك هاتیبیتە كرن د دەرحەقێ وێ دا ئەنجامێ عەشیرەتگێری‌و كەلتوری ڤە مافێت وێ هاتینە خارن. ئافرەتێ مافێ هەلبژارتنا هاوسەرگێریێ هەیە لدەمێ كچەكێ سكالا لبابێ خوكری ل دەف پێغەمبەری(سلاف سەربن) كو بكوتەكی دابو شی باشی بریار كرە د دەستێ وێ دا ئینا گوتی: (أردت أن تعلم النساء أنْ ليس للآباء من الأمر شيء) رواة أحمد والنسائي. جارەكێ ئیمامێ عمر(خودێ ژێ رازی ) بەحسێ مەهرا ژنكا دكر ئینا ژنەك رابو ئو گوتێ تو یێ خەلەتی‌و بەلگە بو ئینا ئەو بومەزنێ موسلمانان گوتی : "أصابت امرأة وأخطأ عمر" واتە جهەكێ مەزن هەبویە بو دەربرینێ. ئازادیا ژنێ گەهشتبو وی رادەی تا گەنگشا وەحیێ كری ل دەمێ (ام مسلمة) گوتیە پێغەمبەری سلاف سەربن لدەمێ ئەم مشەخت بوین بوچی بتنێ بەحسێ زەلاما كر پاشی بەرسڤا وێ ژلایێ خودێ ڤە هاتە دان:( فاستجاب لهم ربهم أني لا أضيع عمل عامل منكم من ذكر أو أنثى بعضكم من بعض).(آل عمران:195) دیسان بەژداری دجەنگادا كریە دگەل پێغەمبەری (سلاف ل سەربن) و دیسان نیشا مەدایە كو ئایینێ خو ژ ئافرەتەكێ وەربگرین وفەرمان لمەكریە ئەم ئافرەتێ ژ مزگەفتان قەدەغە نەكەین هەر وەكی دفەرمودەكێ دا هاتیە (لا تمنعوا إما‌ء الله مساجد الله ). لەورا ئەگەر ئەم لێنێرینەكێ ل ئازادیا ئافرەتێ بكەین ژهەمیا پتر ئازادی دایێ كو كارتێركنا خراپ ل ژیانا وێ نەكەت پێچەوانەی سارشتانی‌و ئایینێن دەستكرد كو بچاڤەكێ كێم سەحكریێ وەك رومان و یونان و شەریعەتێ حەمو رابی هنود و یهودا‌و گەلەكێن دی وتا غەربی ژی بەلێ ئیسلامی ئازادیا دهەمی بوارا رادا دایێ و بەلێ هەر ئازادیەكا سنورداركری نەبیت نابیتە ئازادی ودێ كەفتە دبن چارچوڤێ تێكدانێ ڤە. ئازادیا ژلایێ ئیسلامێ ڤە هاتیە دان بویە بەرپرسیاری وكێماسی د چێ بواراندا نەكریە وەكی ئازادیا خاندنێ و زانستی خودێ گوتیە:(قُلْ هَلْ يَسْتَوِي الَّذِينَ يَعْلَمُونَ وَالَّذِينَ لا يَعْلَمُونَ )[سورة الزمر: 9].دیسان ئازادیا بەرپرسیارەتیێ راستە فەرمودە دبێژیت:( لن يفلح قوم ولّوا أمرهم امرأة) ئەڤە دەمێ فرسێ كچا كیسارایی دانای ئەڤە دەرەكی یە و نەحكمە بەلێ دەما قورئانا پیروز باس لچیروكا بلقیسێ كری مەلكا سەبەئێ بسەركەفتن بەحسكریە وسەرفەرازبویە لدەمێ موسلمانبوی دیسان رێك لێ نەگرتیە بو بازرگانیێ بكەت ودیسان مە تێنەگەهشتنەكا هەی بو وەرگرتنا هندەك بابەتێت ئیسلامێ دا بەحس لسەركرین وەك دیدەڤانیا دوو ژنا بەرامبەر ئێك زەلام لهندەك جهان هەیە دیدەڤانیا ژنێ بتنێ دبیت دئایینێ ئیسلامێ دا دیسان دابەشكرنا میراتی كو دووجارا هند بو كوری بەلێ ئافرەت ژی دووجارا وەردگریت وەك جارەكێ ژبابێ و جارەكێ ژ هەڤژینێ خو ئو گەلەك بابەتێت دی وەك فرەژنی و چونا وەغەرێ دگەل مەحرەمی و فرە ژنی كو هەر ئێك جهێ هندێیە بابەتەك ل سەربێتە نڤێسان ملا جهاد حسن بیسفكی، كارگێرێ ئێكەتیا زانایێن ئایینێ ئیسلامێ لقێ دهوك‌و، رێڤەبەرێ ئەوقافا دهوكێ | 
