حەج پێنجەمین پایەی ئیسلامە و یەکێکە لە گەوره ڕێوڕەسمەکانی ئایینی ئیسلامی. موسڵمانان لە ژیانیدا یەکجار حەج دەکەن ئەگەر بتوانرێت لەڕووی تەندروستی و توانای داراییەوە حەج بکەن.

     فەلسەفەی زیارەت لە ئیسلامدا قووڵ و فرەڕەهەندە، کۆمەڵێک ئامانج و چەمکی ڕۆحی و کۆمەڵایەتی لەخۆدەگرێت کە پەرە بە گەشەکردنی تاک و یەکگرتنی ئوممەتی ئیسلامی دەدەن. لێرەدا چەند خاڵێکی سەرەکی فەلسەفەی حەج دەخەینەڕوو به‌پێ ى ئه‌و تێگه‌یشتنه‌ی له‌ هه‌گبه‌ی زانیاریماندایه‌:-

1. گوێڕایەڵی و ملکەچبوون بۆ خودا: حەج بە واجبێک دادەنرێت کە خودا بەسەر موسڵماناندا واجبی كردووه‌، بەمەش ئەنجامدانی حەج گوزارشتە لە گوێڕایەڵی تەواو و ملکەچبوون بۆ ویستی خودا. موسڵمانان بە تەواوی خۆیان ملکەچی خودا دەكه‌ن و چینە کۆمەڵایەتی و کولتوورییەکان تێدەپەڕێنن بۆ ئەوەی لە بۆنەیەکدا هەمووان بەندەی خودا بین.

. 2 تەوبە و نوێبوونەوە: حەج دەرفەتێکە بۆ تەوبە و نوێبوونەوەی ڕۆح. تاكی موسڵمان واز لە گوناه و گوناهەکان دەهێنن و بەدوای پاککردنەوە و تەوبەکردندا دەگەڕێن لە هەڵەکانی ڕابردوو. هەروەها حەج سەرەتایەکی نوێیە و دەرفەتێکە بۆ بنیاتنانی ژیانێکی باشتر بە نزیکبوونەوە لە خودا.

3. پەیوەندی و هاوکاری کۆمەڵایەتی: هەروەها حەج دەرفەتێکە بۆ پەیوەندی و هاوکاری کۆمەڵایەتی نێوان موسڵمانان و کولتوور و نەتەوە جیاوازەکان. موسڵمانان لە سەرانسەری جیهانەوە لە حەجدا کۆدەبنەوە، برایەتی و هاودەنگی و لێکتێگەیشتنی یەکتر لە نێوانیاندا بەهێزتر دەکەن.

4. قوربانیدان: بیرۆکەی قوربانیکردن لە حەجدا لە ڕێگەی ئەنجامدانی ڕێوڕەسمی سەربڕینەوە دیارە، ئەمەش دەربڕینی ئامادەیی قوربانیدان و پێشکەشکردنی شتە بەنرخەکەیە لە پێناو خوادا. ئەو ئاژەڵەی سەردەبڕدرێت گۆشتەکەی بەسەر هەژاراندا دابەش دەکرێت، به‌مه‌ش تاكی موسڵمان چیرۆکی ئیبراهیم  و ئیسماعیلی کوڕی ( سەلامی خوایان لێبێ )بیردەخرێنەوە، کاتێک ئامادەبوون فەرمانی خودا جێبەجێ بکەن و چۆن لە کۆتا ساتدا بە قوربانییەکی دیکە جێگەی گرتەوە. ئەمەش گوزارشتە لە ئامادەیی بۆ قوربانیدان لە پێناو خودا و خۆبەخشی بۆ خزمەتکردنی ئەوانی تر.

5.هاوسۆزی: حەج دەرفەتێکە بۆ موسڵمانان بۆ پەرەپێدانی هاوسۆزی  کۆمەڵایەتی. کاتێک موسڵمانان لە مەککە کۆدەبنەوە و بەشداری هەمان ڕێوڕەسمەکان دەکەن، ڕۆحی پشتیوانی یەکتر و هاوکاری نێوان موسڵمانان بەهێزتر دەبێت. موسڵمانان ئەزموونی وەستان و تێکۆشان و بەردبارانکردنی جەمارات پێکەوە دەژین، ئەمەش پەیوەندی کۆمەڵایەتی و هاودەنگی نێوانیان بەهێزتر دەکات. هاوسۆزی لە کارلێکی موسڵمانان لەگەڵ ئەو هەژار و کەمدەرامەتانەشدا دیارە کە بەشداری لە ڕێوڕەسمەکاندا دەکەن، کە هاوکاری و پاڵپشتییان بۆ دەکرێت، ئەمەش ڕەنگدانەوەی ئەو ڕۆحی هاوسۆزی و ڕەحمەتە یە کە دەبێت موسڵمانان بەرامبەر یەکتر نیشانی بدەن. ئەمە ئایینی ڕاستەقینەیه.